дыбыссыз түн болды. Бірде-бір бұта сылдырамады. Қарсы бетте сыңар есікті
кішкене дүкеннің маңдайшасында жалғыз сыңар шам бар-ды, о да со түні жанбай
қалды. Түн жарымына шейін ауладағы ит шынжырының сыңғырын ермек тұтқан.
Кейін, Дозорды босатып жіберген соң, о да өшті. Шынжырдың үні де – үн, соны
кәдімгідей ес санап еді. Төсегіне қисайған, көзін жұма алмады. Кірпігін айқастырса
– аңдыған әлдекім міне түсетіндей сезінді де тұрды. Әрлі-берлі аунап тым құрыса
төсегін сықырлатпақ-ты. Әншейінде тиіп кетсе ойбай қағатын темір кереует үнсіз,
торына құм кептелгендей, қыбыр етпеді... Шәйі қайнап шыққан. Ыстық плитаға
төгілген судың дыбысы есін жиып берді. Шәйнекті әкеп столға жайғастырды.
Кереуетін басып-басып қараған, сықыр-сықыр етті. Қазір осылай, бажылдап
тұрғанмен түн ортасынан әрі дыбыс қатпайтынын ойлағанда... уһ!
Сол түні әлдене уақытта құлағына үн шалынды. Бір түрлі, мылқау, бітеу үн:
«Түк-түк-түк-түк. Ол бұған: күт-күт-күт-күт боп естілді. Ал, күтті. Есік қашан
қағылады? Үн бір қалыпты: жақындамады, алыстамады. Түк-түк-түк, күт-күт-күт.
Осыған шейін өзінде жүрек бар-жоғын ойламаған, сезбеген. Оны да сол түні
тапты, сол түні таныды. Жүрек дүрсілінің – лүпілі емес – аяқ дыбысына ұқсағаны
ма? Содан, машина да жүрмей қойған түннен бері әрбір кеш жақындаған сайын
ойға, уәйімге бататын әдет тапты. Бүгін де солай, терезе, қабырғаға мұңая қарап,
бөлмедегі әрбір ұсақ-түйектен ес, серік іздеп отырған, есік қағылып Қасиба кіргенде
қуанғанынан құшақтап ала жаздады. Әйел мұның бетіне әрі таңырқай, әрі аяй
қараған сияқтанды. Сонсоң столдың үстін, бұрыш-бұрышты көзімен тінте, тексере
шолып, жымың етті:
– Иә, қайным, ие-һе-һе,– деді. Іле ешқандай ие-һе-һенің орны жоқ екенін сезе
қойып, әуенін өзгертіп әкетті: әкем-ау, көрінбейсің ғой өзің? Ауырып қалған екен
десем... келін кеткелі адым аттауды қойғанбысың? Қой, қалқам, жабықпа. Осы күні
не көп, қыз бен жігіт көп. Маған бер, шәугімің суып қалған екен, ысытып жіберейін.
Кеселерге де қара шәйдің бояуы сіңіп... тегі, әйелсіз күндерің белгілі ғой, еркектер,
сендердің! Қане, мына біреуді... Идаят:
– Өзім, жеңеше, өзім,– деп елпектеді.
– Қой, қайтесің біздің жұмысты. Сендер еркектің ісін жасап жарытсаңдар
да жарар,– қулана, онсыз да ойнақы көздерін бірер төңкеріп тастады. Есік
ашылды. Аржағында бірдеңе шылп төгілді. Терезенің төменгі екі көзіне әрең
жететін пердені жан-жағынан кергілеп, мұқият жапты. Шам жағып, шәй құралдады.
– Қайным, қалай, келінге үйреніп қалған шығарсың, көңілсіз емес пе?
Әлде көңіл күйттеуге уақытың жоқ па? Музыкадан басың босамайтын да шығар.
Қабекең арақ көрсе мені де ұмытып кетеді, саған музыка сондай, музыканың
алкоголі болармысың,– осыны айтып келіншек, терезе алдында жатқан бір парақ
нота қағазына көз салды,– ана жазуларыңды, тегі, өздеріңнен басқа адам
танымайды, біз, мен, Қабекең, Қабекеңнің жолдастарының арқасында адам боп
жүрген қараңғы әйел қайдан таниық, қалқам-ау. Әйтпесе: Сендікпін де-ее-ген
сөзіңді (пауза) бермедің ғой-ау қарындас деп шырқап жіберер ем! – Бұ да менің
әндерімді айта бастаған ба деп, таңдана ойлады Идаят. Жұрт, немене, шетінен
жынданғаннан сау ма? Әйткенмен, бұрын онша жақтырмайтын жеңгесі жаңағыдан
кейін жылы ұшырап жүре берді.
– Сендікпін де-ее-ген сөзіңді (пауза) бермедің ғой-ау – деп қайталады анау
– қызға, қарындасқа солай деп өкпелеуге бола ма, әкем-ау, үйден шықпасаң саған...
– Нені айтасыз, жеңеше?
– Ой-бой, ойбай-ай, қалқам, өзің қарындастан не сұрап отырсың? Сұрағаның,
сұрайтының не?
– Не сұраппын? – Келіншек сылқ-сылқ күлді:
– Баламысың деген-ау. «Бермедің ғой қарындас» дегеніңді айтам-дағы.
Нені бермедің деп өкпеледің? Мен қайдан білейін. – Идаят:
– Осы Қабекең қайда?– деп сұрады, сонсоң құдды ағасын терезеден көріп
үйренген кісіше, жабулы пердеден омыраулап-омыраулап қойды. Сұрағының
орынсыз екенін сезсе де дәл осы арада, неге екенін кім білген, әйтеуір, Қабекеңді
еске салатын сөз айту керек тәрізденді. Әйелдің «бермедің ғой қарындасқа» неге
салмақ қып, нені меңзеп сыңқылдағаны түйсігіне жаңа жетті. Мырс етіп бір күлді де
ақтала салды:
– Сөзін айтасыз ба? Сөзі менікі емес, ақындыкі. О жағында шаруам жоқ. Өзім
өлең жаза алмаймын.
– Қой, әкем. Сен тіпті, мені не, ән көрмеді деп отырмысың?– Идаят «Жаңалық
және жақсылық» журналында басылған осы әннің басындағы ақынның есімін
көрсетіп, әрең тоқтатты.
– А, әкем, айтпақшы, Қабекең ауылда жоқ. Болса саған келеді ғой. Жарайды,
өзің, қабағың пәс көрінеді. Домбыра да шертпейсің бұрынғыдай. Мен мына
қабырғаның аржағында жатып тыңдайтынмын. Қабекеңнің жолдастарынан қалған
бір шөлмек бар еді, алып келейін,– Идаят жәй, сыпайлық үшін қарсылық білдірем
дегенше анау есіктен шығып үлгерді. Содан Қасиба жарты сағат өткен соң ғана
оралды, сөйлей, самбырлай кірді.
Халатының оң шалғайын қайырып жіберіп, бір шөлмек арақты суырып алды.
Тығынын өзі ашты. Екі қырлы стаканның ернеуін бармағымен бір-бір сүйкеп,
бұға